23 november 2023
Denken om te dienen – in Brazilië
Van 1 tot en met 14 november bracht ik een bezoek aan de Igrejas Evangelicas Reformadas no Brasil (IERB) met wie de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) – zoals dat heet – volledige correspondentie hebben. Dat betekent dat we elkaars leden aanvaarden en dat de mogelijkheid bestaat dat over en weer predikanten worden beroepen. En er is contact als het gaat om aangelegenheden die voor beide kerkverbanden van belang zijn. Ook kunnen de wederzijdse synodes bezocht worden.
Deze contacten zijn vooral ontstaan vanuit de geschiedenis waarin leden van de CGK zich in het buitenland vestigden en daar een kerkverband vormden, maar intussen banden bleven houden met de kerken in Nederland om o.a. predikanten te kunnen beroepen.
Op uitnodiging van de IERB reisde ik naar Brazilië om daar op een aantal toerustingsbijeenkomsten voor predikanten en ambtsdragers te spreken.
Die uitnodiging kwam niet zomaar uit de lucht vallen. Vorig jaar was ik ook in Brazilië om daar een aantal lezingen te houden naar aanleiding van mijn dissertatie. Ik spreek de taal, vanwege de jaren dat wij in Mozambique woonden.
Vorig jaar al werd me duidelijk dat de IERB nadrukkelijk zoeken naar een verbinding met onze kerken, en dan met name naar een verbinding met de bijbels-theologisch-confessionele grond die voor ons kerkverband fundamenteel is. Daartoe voelen de kerken die onderdeel uitmaken van de IERB zich sterk aangetrokken. Te midden van alle verschillende theologische gedachten en stromingen die je in dat immens grote land Brazilië tegenkomt, zoeken ze bewust naar wat vanuit de gereformeerde traditie houvast biedt en een heldere inhoud geeft.
De mensen van de IERB vertelden dat er duidelijk belangstelling is voor de stevige gereformeerde prediking bij heel veel mensen die zelf zijn groot geworden in de kring van de Pinkstergemeenten. Die mensen komen en horen de prediking zoals die klinkt vanuit de gereformeerde belijdenis en voelen zich daartoe aangetrokken. En ze reageren: ‘Dit is wat wij nodig hebben.’
Dat is soms heel concreet, zoals blijkt uit de foto die ik nam van een plakkaat aan de muur van een kerkje dat ik bezocht: met een Nederlands hart en met een Braziliaanse ziel willen ze daar kerk zijn, ten dienste van het Koninkrijk van God.
Vorig jaar al vertelden de mensen van de IERB hierover, en ze nodigden me uit om dit jaar weer te komen om een aantal toerustingsbijeenkomsten te komen houden. Omdat ze graag die verbinding met onze kerken, en speciaal ook met de TUA willen. Omdat de TUA binnen onze kerken een duidelijke functie heeft met het oog op de opbouw van het kerkelijk leven dat verbonden is aan de gereformeerde belijdenis. We denken in Apeldoorn om de kerken te dienen.
De IERB – binnen de Braziliaanse context een echt klein kerkgenootschap – wil graag de eigen gereformeerde identiteit vasthouden, en zoekt naar mogelijkheden om daarin geholpen te worden. Daarom willen ze die lijn met Apeldoorn. Omdat ze, wat hier bij ons geleerd wordt, herkennen en ook in Brazilië verder willen brengen. Want dat hebben ze daar in Brazilië goed in de gaten: als deze manier van geloven voor ons van betekenis is, dan is het dat ook voor de mensen om ons heen. Daarom planten ze vanuit de IERB op verschillende plaatsen nieuwe gemeenten waar dezelfde boodschap wordt gebracht. En daarom zoeken ze die verbinding met onze kerken en – vooral ook – met de TUA. Met de concrete vraag: help ons hier in Brazilië om gereformeerd te (blijven) denken, zodat we ook hier goed de zaak van het Koninkrijk van God kunnen blijven dienen.
Daarom nodigden ze me uit. Ik liep er twee weken rond en ik zag een kerkverband dat heel bewust haar gereformeerde identiteit vast wil houden en als gereformeerd kerkverband ook missionair aanwezig wil zijn in dat immens grote land. En ik denk: wat is het mooi als wij hen als TUA ook met ons denken kunnen dienen.
Dr. J. van ’t Spijker, docent missiologie en evangelistiek
